Pytania

Rozwój mowy dziecka - kiedy do logopedy?

Rozwój mowy to fascynująca podróż - każde dziecko przechodzi ją w swoim tempie. Są jednak momenty, kiedy warto się zatrzymać i zadać sobie pytanie: "Czy wszystko przebiega prawidłowo?". Jeśli coś Cię niepokoi - nawet "na wszelki wypadek" - logopeda pomoże Ci odpowiedzieć na nurtujące pytania.

Kiedy należy zgłosić się z dzieckiem do logopedy?

0-1 rok

dziecko nie gaworzy, czyli nie bawi się dźwiękami typu: "gugu", "aba" (od 5. miesiąca)
nie reaguje na głos bliskich lub na dźwięki z otoczenia (od 4. miesiąca)
nie patrzy w oczy, nie odwzajemnia uśmiechu (od 3. miesiąca)
nie pokazuje paluszkiem, nie wykonuje gestów, np. "pa-pa" (od 9. miesiąca)

1-2 lata

nie pojawiają się słowa typu: "mama", "daj", "bam" (do 18. miesiąca)
dziecko nie reaguje na proste polecenia ("chodź tu", "daj misia")
ma bardzo ubogi zasób słów (mniej niż 20 słów pod koniec 2. roku życia)
nie łączy słów w mini-zdania ("mama am", "idzi auto")

2-3 lata

dziecko mówi w sposób niezrozumiały - nawet dla domowników
nie tworzy prostych wypowiedzi ("Tata je", "Nie chcę")
nie próbuje rozmawiać i nie wykazuje chęci komunikacji

3-4 lata

mowa dziecka jest niezrozumiała dla innych dorosłych
dziecko nie rozumie bardziej złożonych zdań czy pytań
zauważasz problemy z koncentracją i zapamiętywaniem

5 lat i więcej

mówi bardzo szybko i niewyraźnie
pojawiają się trudności z czytaniem, pisaniem, rozróżnianiem liter
dziecko ma kłopot z opowiadaniem historii, budowaniem dłuższych zdań
ma trudności w przyswajaniu nowych umiejętności

Jakie głoski powinno wymawiać dziecko w danym wieku?

Rozwój artykulacji, czyli prawidłowej wymowy głosek, to proces, który trwa kilka lat - i to zupełnie naturalne! Nie wszystkie dźwięki pojawiają się od razu. Niektóre głoski dziecko opanowuje szybko, inne wymagają więcej czasu i dojrzałości aparatu mowy. Poniżej znajdziesz ogólne wytyczne, które pomogą Ci zorientować się, co i kiedy powinno się pojawić.

Pamiętaj: każde dziecko rozwija się indywidualnie. To, że jakiś dźwięk jeszcze się nie pojawił, nie musi od razu oznaczać zaburzenia, ale warto to obserwować.

Pamiętaj: Żadna głoska w języku polskim nie jest wymawiana między zębami.

2-3 rok życia
Mowa może być jeszcze niewyraźna. Głoski, które powinno wymawiać dziecko: f, fi, w, wi, k, ki, g, gi, ch, chi, ń, l, li, ś, ź, ć, dź.

3-4 rok życia
Wymowa staje się coraz bardziej zrozumiała dla otoczenia. Dziecko zaczyna wymawiać trudniejsze głoski. Głoski, które powinny pojawić się w wymowie: s, z, c, dz - głoski syczące
Głoski sz, ż, cz, dż (szumiące) oraz r mogą jeszcze nie występować - to norma w tym wieku.

4-5 rok życia
To czas, kiedy mowa powinna być w większości prawidłowa - coraz mniej "dziecięcych" uproszczeń. Głoski, które powinny pojawić się w wymowie: sz, ż, cz, dż - głoski szumiące.
Jeśli dziecko w tym wieku zamienia np. "sz" na "s" albo "cz" na "c", warto to skonsultować z logopedą.

6 rok życia

Dziecko powinno już mówić poprawnie wszystkie głoski (również: r, sz, ż, cz, dż). Jego mowa jest zrozumiała, wyraźna, a błędy nie powinny już występować.

Gdzie spoczywa język?

To, co dziecko robi, gdy nie mówi, też ma znaczenie! Prawidłowo język powinien odpoczywać na górze, na podniebieniu - jakby był tam lekko "przyklejony". Jeśli spoczywa na dole lub jest między zębami, może:

wpływać na wady wymowy
powodować nieprawidłowe połykanie
prowadzić do nieprawidłowego zgryzu

Jak powinno oddychać dziecko?

Oddychanie zarówno u dzieci i dorosłych powinno odbywać się przez nos - również podczas snu. Jeśli dziecko oddycha przez usta:

szybciej się męczy i może mieć problemy z koncentracją
ma suchą buzię, częściej choruje
z czasem mogą pojawić się problemy ze zgryzem i wymową

Jak powinno wyglądać prawidłowe jedzenie u dziecka?

Podczas jedzenia buzia powinna być zamknięta, a ruchy żucia - symetryczne, naprzemienne. Połykanie powinno odbywać się z językiem uniesionym do podniebienia i bez wysiłku. Jeśli dziecko ślini się, je z otwartą buzią, często brudzi się przy posiłkach lub pokarm wypada mu z ust - warto skonsultować się z logopedą.

Z jakimi specjalistami współpracuje logopeda?

Logopeda często współpracuje z innymi specjalistami, takimi jak:

psycholog
fizjoterapeuta
ortodonta
chirurg stomatologiczny
terapeuta integracji sensorycznej

Tylko kompleksowe podejście pozwala osiągnąć najlepsze efekty terapii i zadbać o harmonijny rozwój dziecka.

Ile trwa terapia logopedyczna?

To bardzo indywidualna kwestia - czas trwania terapii zależy od rodzaju i stopnia trudności, wieku dziecka, jego zaangażowania, a także od wsparcia ze strony rodziny. Czasami wystarczy kilkanaście spotkań, by osiągnąć oczekiwane efekty, innym razem terapia może potrwać wiele miesięcy lub lat.

Co mogę zrobić jako rodzic?

Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości związane z rozwojem Twojego dziecka - logopeda jest po to, by pomóc. Wczesna interwencja ma ogromne znaczenie - im wcześniej zaczniemy wspierać rozwój dziecka, tym są większe szanse na sukces.

Niepokoją Cię jakieś objawy? Zapraszam do kontaktu.